رابط PCIe (مخفف Peripheral Component Interconnect Express) یک استاندارد ارتباطی با سرعت بالا برای اتصال قطعات سخت‌افزاری مانند کارت گرافیک، کارت شبکه، کارت RAID و SSDهای NVMe به مادربرد است. در سرورها، اهمیت PCIe از آن‌جاست که امکان توسعه و ارتقاء سیستم را با استفاده از کارت‌های اختصاصی فراهم می‌کند، بدون اینکه نیاز به تعویض کل سرور باشد. سرعت بالا، پهنای باند وسیع و تأخیر کم این رابط، آن را به ستون فقرات زیرساخت‌هایی مانند مجازی‌سازی، تحلیل داده، هوش مصنوعی و سیستم‌های ذخیره‌سازی پیشرفته تبدیل کرده است. نسخه‌های جدیدتر PCIe (مانند PCIe Gen4 و Gen5) با افزایش چشمگیر سرعت انتقال داده، نقش کلیدی در بهره‌وری و مقیاس‌پذیری دیتاسنترها ایفا می‌کنند. در این مقاله به بررسی حل مشکل PCIe Slot در سرور HP؛ علائم، علل و راهکارهای عملی آن می پردازیم.
خطای PCIe Slot در سرور به چه معناست؟
خطای PCIe Slot در سرور به وضعیتی اشاره دارد که در آن یکی از درگاه‌های PCIe (که برای اتصال کارت‌های توسعه مانند کارت شبکه، گرافیک یا ذخیره‌سازی استفاده می‌شود) به دلایلی مانند نقص سخت‌افزاری، ناسازگاری، نصب نادرست، یا اختلال در ارتباط، دچار مشکل شده و از سوی سیستم یا ابزارهای مدیریتی مانند iLO یا iDRAC به‌صورت پیغام خطا یا هشدار گزارش می‌شود. این خطا ممکن است باعث از کار افتادن کارت توسعه، کاهش عملکرد سرور یا حتی بروز اختلال در بوت سیستم شود. درک دقیق نوع خطا، محل آن و شدت آن برای انجام اقدامات اصلاحی ضروری است.
| نوع خطا (Error Type) | توضیح / علت احتمالی | سطح خطر (Severity) |
|---|---|---|
| Correctable Error | خطای اصلاح‌پذیر، اغلب بی‌خطر و قابل بازیابی است | کم |
| Uncorrectable Non-Fatal Error | خطای غیرقابل اصلاح، اما باعث توقف سیستم نمی‌شود | متوسط |
| Uncorrectable Fatal Error | خطای بحرانی که ممکن است منجر به ریست یا Crash شود | بالا |
| Unsupported PCIe Device | کارت توسعه ناسازگار با سرور یا اسلات | متوسط |
| PCIe Bus Error / Link Failure | مشکل در اتصال فیزیکی یا قطع ارتباط کارت | بالا |
| PCIe Slot Disabled | اسلات غیرفعال شده (در BIOS یا به دلیل خطا) | بستگی به کاربرد |
شایع‌ترین علل بروز خطا در اسلات PCIe
شایع‌ترین علل بروز خطا در اسلات‌های PCIe سرور معمولاً ترکیبی از عوامل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هستند. یکی از رایج‌ترین دلایل، نصب نادرست کارت توسعه است؛ زمانی که کارت به‌طور کامل در اسلات جا نمی‌گیرد یا به دلیل فشار یا لرزش در رک، اتصال آن سست می‌شود. ناسازگاری کارت توسعه با مادربرد یا فرم‌ور سرور نیز از دیگر عوامل مهم است، به‌ویژه در مواردی که از کارت‌هایی با استانداردهای قدیمی‌تر یا برندهای متفرقه استفاده شود.
مشکلات مربوط به BIOS یا Firmware، مانند تنظیمات ناصحیح PCIe یا نیاز به به‌روزرسانی، می‌توانند منجر به بروز ارورهای غیرقابل اصلاح شوند. گرمای بیش‌ازحد در دیتاسنتر یا عدم تهویه مناسب نیز ممکن است باعث ایجاد ناپایداری الکتریکی و بروز خطا در عملکرد اسلات شود. در برخی موارد نیز اختلال در منبع تغذیه سرور یا برق‌رسانی ناپایدار به کارت‌های پرمصرف مانند GPU یا RAID Controller باعث بروز خطاهای سطح پایین تا Fatal می‌شود. در نهایت، خرابی فیزیکی خود اسلات PCIe یا برد اصلی (Mainboard) نیز در سرورهای قدیمی یا پرکارکرد می‌تواند عامل اصلی خطا باشد.
بیشتر بخوانید: آموزش آپدیت Firmware سرور HP و رفع مشکل آپدیت Firmware سرور
بررسی خطاهای رایج کارت‌های PCIe در سرور HP
در سرور HP، خطاهای مرتبط با اسلات‌های PCIe از جمله مشکلات متداولی هستند که در ابزارهای مدیریتی مانند iLO یا System Event Log دیده می‌شوند. این خطاها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند ناسازگاری کارت‌های توسعه، ایرادات سخت‌افزاری، یا به‌روزرسانی نبودن فرم‌ور باشند. شناخت دقیق این ارورها به مدیران IT کمک می‌کند تا به‌جای تعویض کل قطعات، تمرکز خود را بر روی بخش معیوب بگذارند و زمان رفع مشکل را به حداقل برسانند. در ادامه به چند نمونه رایج از این خطاها در سرورهای HPE می‌پردازیم:
Uncorrectable PCIe Fatal Error Detected
ارور “Uncorrectable PCIe Fatal Error Detected”
یکی از جدی‌ترین خطاهایی که معمولاً در لاگ iLO ثبت می‌شود و بیانگر وجود مشکلی غیرقابل اصلاح در مسیر PCIe است. این خطا می‌تواند منجر به ریست شدن سرور یا توقف عملکرد یک یا چند کارت توسعه شود. دلیل این ارور معمولاً خرابی کارت یا اسلات، مشکلات الکتریکی یا ناسازگاری Firmware است. بهترین اقدام در این حالت، آپدیت Firmware و بررسی فیزیکی اسلات یا کارت نصب‌شده است.
ارور “Slot X PCIe Link Training Failure”
این خطا زمانی رخ می‌دهد که سرور نتواند ارتباط پایدار و اولیه با کارت نصب‌شده در اسلات PCIe برقرار کند. عبارت “Link Training” به فرآیند اولیه شناسایی و تنظیم سرعت ارتباط بین کارت و مادربرد اشاره دارد. این مشکل اغلب ناشی از نصب نادرست کارت، عدم پشتیبانی سخت‌افزاری یا خرابی کانکتور است.
ارور “Unsupported PCIe Device Installed in Slot X”
این خطا نشان می‌دهد که کارت توسعه‌ای که در اسلات موردنظر نصب شده، توسط سرور پشتیبانی نمی‌شود. این مشکل بیشتر در سرورهای Gen9 یا Gen10 مشاهده می‌شود، مخصوصاً زمانی که از کارت‌هایی با فرم‌فکتور یا استاندارد قدیمی‌تر استفاده شود. بررسی Compatibility List شرکت HPE برای هر مدل سرور توصیه می‌شود.
ارورهای مربوط به برق یا دما (Thermal / Power Warnings)
در برخی موارد، iLO هشدارهایی مانند “PCIe device in Slot X is operating above recommended temperature” یا “Power limit exceeded for Slot X” صادر می‌کند. این ارورها نشان‌دهنده گرمای بیش‌ازحد کارت یا نیاز به تأمین برق بیشتر از توان اسلات هستند. استفاده از کارت‌های High-Power مانند GPU یا RAID Controller بدون تهویه و منبع تغذیه مناسب، عامل اصلی بروز این خطاهاست.
تجربه‌های گزارش‌شده در HPE Community
بر اساس بحث‌های رایج در HPE Community، بسیاری از مدیران فناوری اطلاعات با خطاهایی مانند PCI Bus Fatal Error, No PCIe Device Detected, یا Bus 0 Device X Function Y Error مواجه شده‌اند که راه‌حل آن‌ها اغلب شامل به‌روزرسانی Firmware، تعویض اسلات، یا جایگزینی کارت معیوب بوده است. مشارکت فعال در این انجمن‌ها می‌تواند به حل سریع‌تر مشکلات کمک کند.
بیشتر بخوانید: تشخیص و رفع خطاهای مادربرد سرورهای HP: ارور System Board
HPE Ilo , PCIe Information
ارور PCIe در iLO
سیستم HPE iLO (Integrated Lights-Out) یکی از قدرتمندترین ابزارهای مدیریت از راه دور سرورهای اچ‌پی است که اطلاعات دقیقی از وضعیت سخت‌افزار، لاگ‌های سیستم و هشدارهای عملکردی از جمله خطاهای مرتبط با اسلات‌های PCIe را ارائه می‌دهد. این سیستم با ارائه لاگ‌های رویداد (Integrated Management Log یا IML) و قابلیت‌های نظارتی پیشرفته، به مدیران فناوری اطلاعات کمک می‌کند تا در صورت بروز اختلال سخت‌افزاری، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند کارت‌های توسعه، سریع‌تر مشکل را شناسایی و برطرف کنند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین انواع خطاهای PCIe در iLO می‌پردازیم:
ارور “PCI Bus Error” در iLO
این خطا معمولاً زمانی ظاهر می‌شود که یکی از دستگاه‌های متصل به گذرگاه PCIe دچار مشکل ارتباطی شده باشد. ممکن است دلیل آن قطع ناگهانی ارتباط فیزیکی، ناپایداری برق کارت توسعه یا عدم پشتیبانی از دستگاه نصب‌شده باشد. در iLO این ارور در قسمت IML ثبت می‌شود و معمولاً همراه با شناسه‌ی اسلات و وضعیت دستگاه دیده می‌شود. بررسی دقیق لاگ و اطمینان از اتصال کامل کارت توسعه در این موارد ضروری است.
ارور “Uncorrectable PCIe Error”
یکی از جدی‌ترین هشدارهایی است که iLO گزارش می‌دهد. این خطا به معنای بروز مشکلی در سطح سخت‌افزاری یا سیگنال‌دهی است که توسط کنترلر قابل اصلاح نیست. iLO معمولاً مشخص می‌کند که این خطا Fatal است یا Non-Fatal. اگر Fatal باشد، ممکن است سیستم به‌طور ناگهانی ریست یا خاموش شود. این خطا اغلب به دلیل معیوب بودن کارت، اسلات، یا حتی مشکل در خود مادربرد به وجود می‌آید.
نمایش اسلات معیوب در IML
در بسیاری از موارد، iLO به‌صورت دقیق مشخص می‌کند که کدام اسلات دچار خطا شده است. برای مثال، پیغام‌هایی مانند “Slot 2 PCIe Error – Uncorrectable” یا “Link Training Failure on Slot 5” در لاگ IML ظاهر می‌شوند. این اطلاعات به مدیر IT کمک می‌کند تا بدون نیاز به تست تمام کارت‌ها، به‌سرعت مشکل را در یک اسلات خاص شناسایی و برطرف کند.
نظارت بلادرنگ از طریق SNMP و Alerting
iLO با قابلیت پشتیبانی از SNMP Trap و Alert E-Mail، این امکان را فراهم می‌کند که بلافاصله پس از بروز خطا در اسلات PCIe، هشدار به ابزارهای مانیتورینگ مرکزی مانند Zabbix، PRTG یا HPE OneView ارسال شود. این قابلیت برای دیتاسنترهایی با ساختار مانیتورینگ متمرکز، بسیار کاربردی است و به پیشگیری از خرابی گسترده کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع تشخیص و رفع خطاهای DHCP در ویندوز سرور
راهکارهای عملی برای رفع خطاهای PCIe Slot
رفع خطاهای مرتبط با اسلات PCIe در سرورها نیازمند رویکردی مرحله‌به‌مرحله و دقیق است، زیرا این خطاها می‌توانند ناشی از مشکلات فیزیکی، ناسازگاری نرم‌افزاری یا تنظیمات نادرست BIOS/UEFI باشند. یک مدیر IT باید با بررسی لاگ‌های سیستم (به‌ویژه در iLO)، بررسی فیزیکی سخت‌افزار، تست متقاطع کارت‌ها و اسلات‌ها، و در نهایت اعمال تنظیمات اصلاحی، منشاء خطا را شناسایی و رفع کند. در ادامه راهکارهای عملی برای رفع این خطاها به تفکیک توضیح داده شده است:
۱. بررسی فیزیکی کارت توسعه و اسلات PCIe
اولین و مهم‌ترین قدم، بررسی نصب صحیح کارت توسعه در اسلات مربوطه است. در بسیاری از موارد کارت به‌طور کامل در اسلات قرار نگرفته یا به مرور زمان در اثر لرزش از جای خود جابه‌جا شده است. همچنین نباید پایه‌های کارت خم شده یا پین‌های اسلات آسیب‌دیده باشند. توصیه می‌شود کارت را خارج کرده، اسلات را با هوای فشرده تمیز کنید و سپس کارت را مجدداً و با دقت نصب نمایید.
۲. تست متقاطع (Cross-Test) برای تشخیص منبع خطا
برای تشخیص اینکه ایراد از کارت توسعه است یا اسلات، می‌توان کارت را در یک اسلات دیگر نصب کرد یا کارت سالم دیگری را در همان اسلات مورد نظر تست کرد. جدول زیر می‌تواند به تشخیص بهتر کمک کند:
| تست انجام شده | نتیجه | منبع احتمالی خطا |
|---|---|---|
| کارت فعلی در اسلات دیگر → خطا ندارد | کارت سالم | اسلات مشکل‌دار است |
| کارت سالم در اسلات فعلی → خطا دارد | کارت سالم | اسلات معیوب است |
| هر دو کارت در هر اسلاتی → خطا دارند | خطا در هر حالت وجود دارد | احتمالاً مشکل مادربرد یا BIOS است |
۳. به‌روزرسانی Firmware، BIOS و درایورها
بسیاری از خطاهای Uncorrectable یا Link Failure ناشی از ناسازگاری بین Firmware مادربرد، کارت توسعه و سیستم‌عامل هستند. از وبسایت رسمی HPE آخرین نسخه‌های BIOS، iLO، و درایورهای مرتبط با کارت توسعه نصب‌شده را دریافت و نصب کنید. همچنین در سرورهای جدیدتر می‌توان از ابزار HPE SUM (Smart Update Manager) برای به‌روزرسانی یکپارچه استفاده کرد.
۴. بررسی تنظیمات BIOS/UEFI مرتبط با PCIe
در برخی موارد تنظیمات مربوط به PCIe در BIOS یا UEFI به‌درستی پیکربندی نشده‌اند. ویژگی‌هایی مانند “PCIe Speed Negotiation”، “Slot Power Allocation” یا “PCIe Hot-Plug” ممکن است غیرفعال یا در حالت ناسازگار قرار داشته باشند. توصیه می‌شود تنظیمات پیش‌فرض کارخانه (Optimized Defaults) اعمال شود یا در صورت نیاز به پیکربندی خاص، مستندات فنی HPE مطالعه شود.
۵. بررسی دما و تهویه مناسب
کارت‌های PCIe، مخصوصاً مدل‌های حرفه‌ای مانند کارت‌های RAID، GPU یا NICهای پرسرعت، گرمای قابل توجهی تولید می‌کنند. اگر تهویه مناسب نباشد، کارت داغ شده و موجب خطاهایی مانند Thermal Warning یا Overheat Error می‌شود. بررسی سلامت فن‌های داخلی، تمیزی دریچه‌های هوا و در صورت لزوم استفاده از کیت‌های خنک‌کننده PCIe پیشنهاد می‌شود.
۶. جایگزینی کارت یا اسلات معیوب
اگر با وجود تمام اقدامات بالا، خطا همچنان باقی ماند، لازم است کارت یا اسلات معیوب تعویض شود. در سرورهایی با اسلات ماژولار (مانند DL380 G10)، امکان جایگزینی بخشی از برد رایزر وجود دارد بدون اینکه نیاز به تعویض کل مادربرد باشد.
۷. استفاده از ابزارهای تشخیصی رسمی HPE
HPE ابزارهایی مانند Insight Diagnostics یا iLO Diagnostic Utility را ارائه می‌دهد که می‌توانند خطاهای دقیق مربوط به اسلات PCIe را شناسایی و گزارش کنند. این ابزارها معمولاً از طریق بوت ISO یا از داخل محیط iLO قابل دسترسی هستند و برای عیب‌یابی عمیق توصیه می‌شوند.
پیشگیری از بروز خطای PCIe در زیرساخت سازمانی
برای پیشگیری از بروز خطاهای PCIe در زیرساخت سازمانی، لازم است از ابتدا کارت‌های توسعه سازگار با سرور و تایید‌شده توسط سازنده (مانند HPE Qualified Options) استفاده شود. همچنین نصب دقیق و ایمن کارت‌ها توسط نیروی فنی آموزش‌دیده، به‌همراه کنترل دوره‌ای سلامت فیزیکی اسلات‌ها و تهویه رک‌ها، نقش مهمی در پایداری دارد. به‌روزرسانی منظم Firmware، BIOS و درایورهای کارت‌های توسعه و مادربرد، از بروز ناسازگاری و ارورهای غیرقابل اصلاح جلوگیری می‌کند. استفاده از ابزارهای مانیتورینگ مانند HPE OneView یا iLO Advanced برای تشخیص زودهنگام خطا، در کنار رعایت اصول کابل‌کشی و تامین برق پایدار، زیرساخت را در برابر مشکلات رایج PCIe ایمن نگه می‌دارد.
جمع‌بندی: نقش آگاهی از خطاهای PCIe در انتخاب هوشمندانه سرور
آگاهی دقیق از خطاهای PCIe و دلایل بروز آن‌ها، نقشی کلیدی در انتخاب هوشمندانه و پایدار سرورهای سازمانی دارد. درک صحیح این خطاها به مدیران IT کمک می‌کند تا هنگام خرید، سازگاری کارت‌های توسعه، کیفیت قطعات و امکانات مانیتورینگ را در اولویت قرار دهند و از بروز اختلالات پرهزینه در آینده جلوگیری کنند. اگر به‌دنبال تهیه سروری مطمئن با قطعات اورجینال HPE، گارانتی معتبر و مشاوره تخصصی هستید، یاقوت سرخ به‌عنوان مرجع معتبر تجهیزات حرفه‌ای اچ‌پی، انتخابی هوشمندانه برای زیرساخت فناوری اطلاعات سازمان شماست.
